Hıdırellez

Her Yıl 6 Mayıs'ta kutlanan Hıdırellez'de bu sene de ev, araba, çocuk isteyenler dileklerde bulunacak. Ülkenin birçok yerinde gül dalına bağlanan dilekler yurdun farklı yörelerinde farklı metotlar ile idrak edilecek. 

Hıdırellez ya da Hıdrellaz, Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu’da kutlanan mevsimlik bayramlardan biridir. Hıdırellez'in UNESCO'nun 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.

Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hakimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır

Gregoryen takvimi (Miladi takvimi)ne göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan Hıdırellez günüdür. 6 Mayıs'tan başlayıp 4 Kasım'a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım'dan 5 Mayıs'a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.

Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır. Bugün Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Rum Ortodoks Patrikhanesi¦Rum Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler "Aziz George" günü olarak kutlamaktadırlar.

Doğayı anlamak, doğa bilincinin geliştirilmesi ve doğayla bütünleşmenin en güzel şeklidir, Hıdırellez. Her yıl 6 Mayıs'ta geleneksel  bayram olarak kutlanan Hıdırellez nedeniyle ülkenin dört bir yanında ateşler  yakılıyor, dilek tutularak bunun üzerinden atlanıyor. yurdun farklı bölgelerinde yörelere özgü etkinliklerle de kutlanıyor. 

Bazılarını şöyle sıralayalım;

v  Balıkesir'de Karınca Deresi'ne taş atıp, ev ve araba isteyenler dere kenarına bunların resimlerini çizerken,

v  Kütahya'da çiğ damlalarıyla mayalanan yoğurt yapılıyor,

v  Bilecik'te bir kayadan, yılda sadece bir gün akan ve şifalı olduğuna inanılan sudan içmek isteyen çok sayıda kişi bölgeye akın ediyor

v  Denizli'de keşkek, İzmir'de kazanlarla pilav yapılıp dağıtılırken Bergama'da ağaca kurulan  salıncağa oturan genç kızı sadece evlenmek istediği kişi sallıyor.

v  Bursa'da, 5 Mayıs akşamı evin her üyesi, madeni para işaretleyerek bir  çantanın içine koyuyor. Gül ağacının dibine bırakılan çanta, Hıdırellez sabahı  açılıyor, herkes kendi parasını bereket getirdiğine inanarak cüzdanında saklıyor.

v  Balıkesir ve Çanakkale'de bazı yörelerde, Hıdırellez günü, güneş  doğmadan su kenarlarına gidiliyor ve bu suyla kadınlar, ellerini yüzlerini yıkıyor.

v  Eskişehir'de ise Hıdırellez günü sokak aralarında yakılan ateşler  sabaha kadar canlı tutulmaya çalışılıyor ve yakılan bu ateşlerin üzerinden dilek  tutulup maniler söylenerek yedi defa atlanıyor. 6 Mayıs sabahı erkenden çay ve dere kıyılarına gelenler, yüzlerini  yıkayıp piknik yapıyor. Sabahın alaca karanlığında söğüt dalları ile  birbirlerinin başına vuran gençler, nasiplerinin açılmasını, muratlarının yerine  gelmesini diliyor. Gençler niyetlerini yazdıkları kağıtları da Porsuk Çayı'na  atıyor.

v  Yalova'da Romanların yaşadığı mahallelerde, rengarenk  kıyafetler ve gelinlikler giyen vatandaşlar, müzikler eşliğinde kent sokaklarında  dolaşıyor. Bu sırada çalgıcılara eşlik eden Roman gençler de çeşitli oyunlar  sergiliyor.

v  Altınova'nın Subaşı beldesinde yaşayan göçmenler de Hıdırellez'i  yörelerine ait kıyafetler giyerek, yöresel yemekler ikram ederek kutluyor.

Halk huzura kavuşmak ve türlü dileklerde bulunmak için kışın sona erdiği tabiatın uyandığı hıdrallez'de çeşitli çarelere başvurur. Anadolu'da halk tercihen beyaz elbiseler giyerek gün doğmadan önce yeşil ve bol sulu kırlara gidilip eğlenilir. Kutlamalar yeşillik, ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe ya da yatırın yanında yapılmaktadır. Bu gibi yerlere bu nedenle Hıdırlık denildiği de olur.

Hıdırellez etkinliklerinden söylenen bazı maniler ise şöyle;

Parayı astım dala
Yari sordum sağa sola
Yarın Hıdırellezdir
Hepimize mübarek ola

Karanfilim budama
Safa geldin odama
Gelirse güzel gelsin
Çirkin koyma odama

Bahar oldu aman
Al kese astım gül dalına
Adadım yarin adına
İki göz oda.

Hıdırellez Bayramınız Kutlu olsun, huzur, barış ve aşk getirsin…

Not: Bir çok kaynaktan derlenmiştir.