Astronom,
Sosyoloji terk,
İş güvenliği teknikeri,
Ç.Ü Astronomi ve Astrofizik YL,
Yüreğir Bilim Merkezinde görevli,
Amatör doğa ve gökyüzü fotoğrafçısı,
Satranç Antrenörü,
Mezopotamya Astronomi Topluluğu (MAT) kurucusu ve başkanı
Mezopotamya Astronomi Derneği (MAD) kurucusu ve başkanı,
Batman Yön Gazetesinde ara sıra köşe yazarı, Kara Kedi Sosyoloji Dergisinde ara ara yazar ;)
Çin tarafından uzayda yeni bir Uzay İstasyonu inşaa etmek
misyonu ile 29 Nisan'da Long March 5B Roketi ve TIANHE başarılı bir şekilde
fırlatılmıştı. 25 tonluk, Mavi balina büyüklüğünde bir roketten bahsediyoruz.
Başarıyla fırlatıldı dedik ama şimdi 30 metre uzunluğundaki bu
modül kontrolsüz bir şekilde Dünya'ya geri dönüyor. Roket enkazının 8 ila 9
Mayıs tarihleri arasında kontrolsüz giriş yapacağı tahmin ediliyor. Korkulacak
bir şey yok aslında! Muhtemelen okyanusa düşer ve tüm karmaşa sona erer. Bu şekilde
tahmin ediliyor ama düşmeden 1 saat önce nerde atmosfere gireceği ile ilgili
kesin bir bilgi de yok. Bu o demektir ki her an başımıza Çin roketi düşebilir,
ihtimal çok düşük ama sıfır değil!
1967 Dış Uzay Antlaşması ve 1972 Uzay Sorumluluk Sözleşmesi
göre, zarara neden uzay nesnelerinden kimin sorumlu olduğunu belirler.
Kontrolden çıkan Çin roketini gözlemlemek ister misiniz? Çoğu
ilden görülebilecek ve bu gece yarısından sonra, sabah güneş doğmadan saat 04’ten
sonra batı-kuzeybatı yönünde geçmesi tahmin ediliyor. https://aerospace.org/reentries/cz-5b-rocket-body-id-48275 bu adresten de takip edebilirsiniz.
31 Mayıs 2020 tarihinde Batman yön gazetesinde kaleme aldığım köşemden,
Çok uzak değil, Şubat 2018’de Elon Musk spor arabayı uzaya yolladı! Kiraz kırmızısı elektrikli Tesla'nın tekerleri uzay giysilerinden yapılmış, yolcunun kemeri de takılı. "Astronot" şoförün yanına da uzaylılarla karşılaşırsa diye kullanışlı bir not iliştirilmiş: "İnsanlar tarafından Dünya'da yapılmıştır." Hem tarihi hem de çılgın bir uçtu kabul edelim.
Aynı kişi ve aynı firmadan tarihi adımları duymaya devam ediyoruz. 27 Mayıs'ta yapılması planlanan fırlatma işlemi hava şartları nedeniyle ertelenen, Elon Musk tarafından kurulan SpaceX'in "Crew Dragon" isimli uzay mekiğiyle ilk insanlı uçuş denemesi 30 Mayıs 22:22’de gerçekleştirildi.
30 Mayıs sabahı heyecan dorukta iken, kötü bir haber ile güne başladık. SpaceX'in, Ay'a ve Mars'a koloni kurmak için geliştirdiği Starship aracının prototipi, cuma günü ateşleme testi sırasında patladı. Akşama gerçekleşecek insanlı uçuş için heyecana bir de endişe dahil oldu!
Yaklaşık 19 saat sürecek bu uzun uçuş, son saatlere kadar da hava durumun %50 olumsuzluğu ve ertelenebilirliği konuşulurken Türkiye saati ile 22:22’de; Amerikan uzay mekiği ve roket üreticisi SpaceX'in, ABD Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ortaklığıyla dünya yörüngesine göndereceği ilk insanlı uzay mekiği denemesi Florida'daki Kennedy Uzay Üssü'nden gerçekleştirildi.
SpaceX roketinin içinde, NASA'nın deneyimli astronotları 49 yaşındaki Robert Behnken ve 53 yaşındaki Douglas Hurley, Dragon kapsülüyle 19 saat yolculuktan sonra Uluslararası Uzay İstasyonu'na varmaya çalışıyor. Dragon kapsülü, 7 kişilik astronot kapsülünden oluşuyor.
Peki bu uçuşun ne önemi var? Neden milyonlarca insanın gözü bu uçuşta? Neden devrim niteliğinde?
Temmuz 2011 yılından beri ABD topraklarından uzaya astronot gönderilmiş oldu. 2011 tarihten sonra ABD astronotları uzaya Rus soyuz kapsülleri taşmaya başlamıştı.
2002'de kurulan SpaceX şirketi, 2012'den beri uzaya kargo taşıyor. Falcon 9 roketleri yeniden kullanılabilir olmasıyla da maliyetleri büyük oranda düşürüyor.
30 Mayıs 2020, tarihte ilk kez özel bir şirket uzaya insan göndermiş oldu
İnsanlı uçuşu projesi için NASA’dan 3 milyar doların üzerinde bir bütçe alan SpaceX’in yapılan uçuşunun başarılı olması, uzay endüstrisini için atılacak diğer adımları cesaretlendireceği öngörülüyor.
Fırlatma işlemi, 1969 yılında Ay'a gönderilen ilk uzay aracının fırlatıldığı yerden yapıldı. Astronotların (Uluslararası Uzay İstasyonu) ISS'e 31 Mayıs Pazar günü TSİ 17.30'da ulaşması bekleniyor.
Uzay Turizmi için önemli bir adım atıldı.
Artık devletlerin maliyeti daha düşük uzay şirketleri ile birçok iş birliği yapmanın önü açıldı.
Dragon kapsülü tamamen dokunmatik ve otonom olması da bir ilk.
Astronot kıyafetinin tasarımı ve daha rahat ve kullanışlı olması yeni astronot kıyafetleri için önemli bir adım oldu.
2012 yılında ilk defa fırlatılan Falcon roketi bu uçuş ile 83. uçuşunu gerçekleştirdi.
İnsanlı Ay ve Mars görevleri için önemli bir temel adım atıldı.
Bu tarihi anları bende 27 Mayıs’ta ertelenen ve 30 Mayıs’taki (MahmutTEKEŞ) youtube kanalımda birbirinden değerli konuklarımla değerlendirme fırsatı buldum.
Son zamanlar birçok ilimizde akşamları esrarengiz cisimler göründü diye peş peşe yapılan haberler ve insanımızdan da mesajlar geliyor çoğumuza. Onlarca parlak gök cismi ardı ardına tek çizgi veya trenin vagonları halinde hareket ediliyor diye.
Venüs'e bile ufo muamelesi yapan insanımız, bunları görünce kesin uzaylılar istilaya geldi sanmak veya öyle bir beklenti içine giriyor. Halı hazırda 2020’de daha ne olsun, bide uzaylılar istila etsin diye beklenti içinde olduğumuz bir başka durum!
Peki bu tren gibi gökyüzünde seyahat eden bu parlak cisimler nedir? Üzülerek söylemem gerekir ki bunlar ufo değil, uzun menzilli roketler veya gezegeni istila eden uzaylıların gemileri değil. Bunlar Starlink!
Haydi o zaman Starlink uyduları nedir, amaçları nelerdir bakalım!
Elon Musk, 2015 yılında Starlink uyduları projesi tanıtıldı ve üretilmeye başlanan Space X, 2017 yılında göndermeyi planladığı uyduları ancak 28 Şubat 2018 yılında ikili ilk deneme testini geçti. 24 Mayıs 2019'da 60 adet, 11 Kasım 2019’da 60 adet, 7 Ocak 2020’de 60 adet, 29 Ocak 2020’de 60 adet, 17 Şubat 2020’de 60 adet, 18 Mart 2020’de 60 adet ve en son 22 Nisan 2020’de de 60 adet uydu gönderildi. Bundan sonra da düzenli olarak her ay 60 tane uydu gönderilmesi planlanmaktadır.
Starlink araştırma, geliştirme, üretim ve yörünge kontrol operasyonlarının tamamı Redmond, Washington'da bulunan SpaceX uydu geliştirme tesislerinde yapılmaktadır. En alçak yörüngeye 4000 tane olmak üzere, 2020'de 12.000 uydu ve toplamda 42.000 uydu ile Dünya'yı ağ gibi saran bu projenin 2027'de tamamlanması hedeflenmektedir.
Peki bu Starlink uydularının amacı nedir? Hemen anlatayım. Starlink Projesinin temel amacı fiber-optik erişim hızından daha yüksek hıza sahip daha ucuz (veya bedava) İnternet erişim ağı oluşturmak.
Bu starlink uydularında Navigasyon cihazı var aynı zamanda, diğer uydulara çarpmasın, gerektiğinde yüksekliğini de etrafındaki uydulara göre ayarlayabilsinler diye.
Her birinde 4 anten bulunuyor, dünya ile haberleşmenin dışında da bu antenler uyduların kendi aralarındaki iletişimi de sağlayabilsin diye.
Enerjisini de üstündeki güneş panelleri sayesinde güneşten karşılamaktadır. Çok parladıkları için, yansımayı azaltmak için yapılan çalışmalar sürüyor.
Elon Musk kim peki? Elon Musk mühendis ve girişimci. Elon Musk, hem doğum yeri Güney Afrika Cumhuriyeti, hem Kanada, hem de Amerika Birleşik Devletleri vatandaşıdır. SpaceX’in kurucusu ve Tesla Motors ile PayPal’ın kurucu ortaklarındandır. Kimisi çılgın der, kimisi deli, kimi bir baş belası olarak görür ama şunu biliyoruz; 2012 yılından itibaren uzay alanında, roketlerin birden fazla kullanılması yönüyle çok değerli çalışmalara imza atmış bir girişimcidir.
Demin yukarıda bir sürü rakam bıraktım, 42 bin uydulu bir projeden bahsediyoruz! Sahi uzayda kaç uydumuz vardı ki? Birleşmiş milletler tarafından hazırlanan veri tabanına göre, Nisan 2020’de gönderilen starlink uyduları ile birlikte uzaya gönderilen uydu sayımız, 9447 adet! Yıllardır biz dünyanın etrafındaki uzay çöplerinden yakınıyoruz, başımıza metal yağacak diye! On binlerce uydu daha dahil ediyor olacağız…
Gökyüzünde ciddi ve anlamsız bir ışık kirliliğine neden olacaklarını şimdiden görmeye başladık! Peki yerden gözlem yapan rasathaneler, gözlem evleri ne kadar sağlıklı gözlem yapabilir? Alacağı her veride bir sürü starlink uydusu! Bu sefer yer tabanlı değil de uzay tabanlı teleskoplara rağbet olacağı düşüncesindeyim.
Amatör ve profesyonel gökbilimciler, astrofotoğrafçılar da maalesef bu durumdan hiç iç açıcı değil!
Evet olumlu olumsuz yanlarını bir arada dilim döndüğünce aktardım. Bekleyip göreceğiz, umarım bahsettiğim olumsuzlukları giderilir ve daha hızlı ve daha uygun veya ücretsiz bir İnternet kavuşur bütün dünya!
Takvim ve saatin olmadığı dönemlerde gökyüzünü kullanıyordu insan evladı.Çok uzağa gitmeye gerek yok, çiftçi ve köylüler bundan yaklaşık 40-50 yıl önceye kadar da gökyüzünü kullanıyordu. Nasıl ki yaz mevsimini simgeleyen "Yaz Üçgeni" olduğu gibi kışı da simgeleyen ve kış ayların gökyüzünde görünen bir hayali eş kenar üçgen var. biz bu hayali geometrik şekle "Kış Üçgeni" diyoruz.
Kış aylarında da gökyüzünde gözlemlenen bu Kış Üçgeni, astronomi ile amatör yada profesyonel olarak ilgilenenlerin yakından tanıdığı, gökyüzündeki bir çok takım yıldızına varmak içinde referans aldığı bir şekildir.
Bu kış üçgeni üç ayrı takım yıldızının en parlak yıldızından oluşmaktadır. Gökyüzünde adeta bir kum saati gibi bir şekle sahip olan Avcı takım yıldızının kırmızı dev yıldızı Betelgeuse, bu üç yıldızdan biridir. Üçgenin diğer bir üyesi Büyük Köpek takım yıldızının alfa yıldızı olan ve gökyüzünün de bilinen en parlak yıldızı olan Sirius’tur Üçgenin en son üyesi de Küçük Köpek takım yıldızında yer alan ve takım yıldızın en parlak ve gökyüzünün de 8. en parlak yıldızı olan Procyon Yıldızıdır.
Youtuube Kanalımdan "Kış Üçgeni" adlı videoyu da buradan izleyebilirsiniz.
Haydi o zaman Starlink uyduları nedir, amaçları nelerdir bakalım!
Peki bu Starlink uydularının amacı nedir? Hemen anlatayım.
